Συνολικά έχουμε πολλά νέα παιδιά στο σύνολο του Ομίλου. Ένα πράγμα που προφανώς μας στεναχωρεί όλους είναι ότι τα νέα παιδιά βρίσκουν δύσκολα δουλειά, Στο παρελθόν, τις δεκαετίες του 2000 είχαμε μεγάλο πρόβλημα να βρούμε παιδιά για θέσεις όταν τώρα η “προσφορά” είναι πολύ μεγάλη. Βέβαια να πω ότι τα τελευταία 3-4 χρόνια αυτό βελτιώνεται, αλλά περάσαμε και μια δεκαετία κρίσης πολύ δύσκολη και πραγματικά στεναχωριεμαι για τα παιδιά που βρέθηκαν να ξεκινάνε την πορεία τους εντός αυτών των χρόνων. Έχουμε και πολλά παιδιά που έφυγαν έξω όλον αυτόν τον καιρό. Το θέμα είναι να κάνουμε το καλύτερο για αυτά τα παιδιά.

Προφανώς οι νέοι σήμερα ψάχνουν αξιοπρεπή χρήματα, κάτι που πιστεύω ότι είναι αυτονόητο δεν μπορούμε να μην το πούμε και δεν μπορούμε να το παραλείψουμε. Επίσης, πιστεύω ότι ψάχνουν, σίγουρα περισσότερο από παλαιότερα, αξιοπρεπή συμπεριφορά. Νιώθω ότι το περιβάλλον και οι συμπεριφορές των συναδέλφων και των επικεφαλής είναι εξαιρετικά ψηλά στις αναζητήσεις τους. Τρίτο και σημαντικό είναι ότι ψάχνουν και μια προσωπική πρόκληση. Πιστεύω ότι τα παιδιά ψάχνουν να προχωρήσουν περαιτέρω όταν βρίσκονται σε ένα περιβάλλον που μπορούν να γίνουν καλύτεροι και να πετύχουν περισσότερα.

Όσον αφορά αυτή την ερώτηση, δεν σκέφτομαι ότι πρέπει να διαβάσουμε κανόνες, αλλά να φερθούμε όπως νιώθουμε σωστότερα και να φροντίσουμε να έχουμε κοντά μας συνεργάτες που νιώθουν αντίστοιχα. Νιώθω πολύ καλύτερα όταν είμαι με συνεργάτες που καταλαβαίνουν τι είναι σωστό και αυτά τα παιδιά ύστερα γίνονται επικεφαλής και μετά αυτά τα παιδιά χτίζουν ομάδες γύρω τους, παρά να έρθω εγώ ή ένα HR τμήμα και να επιβάλει το οτιδήποτε.

Το σημαντικό είναι να χτίζεις μια αλυσίδα γύρω σου από ανθρώπους που σκέφτονται με τον ίδιο σωστό τρόπο, και αυτό να διαιωνίζεται.

Έτσι, οι επόμενοι ηγέτες μας πρέπει να είναι παιδιά με αξίες αντίστοιχες μπορούν να εμπνεύσουν, να κατευθύνουν και να δώσουν τον τόνο για εξέλιξη. Μόνο έτσι χτίζεται μια καλή κουλτούρα.

Αν κάποιος δεν καταλαβαίνει πόσο σημαντική είναι για όλους μας η ευέλικτη εργασία, νομίζω ότι είναι εκτός πραγματικότητας. Η εξ αποστάσεως εργασία κάνει καλό στους πάντες και ηρθε για να μείνει. Εμείς έχουμε συνεργάτη που ζει στην Ιαπωνία, μετακινήθηκε πριν 3 χρόνια οικογενειακά και συνεχίζουμε να δουλεύουμε μαζί ακάθεκτοι. Βλέπετε ότι σε μια “ακραία” συνθήκη όπως αυτή, με τόσο διαφορετικά ωράρια και στην άλλη άκρη του κόσμου, τα καταφέρνουμε. Όπως πάντα στη ζωή βέβαια κάποιοι ίσως το εκμεταλλεύονται σαν συνθήκη, ενώ για κάποιους είναι ένα εργαλείο παραγωγικότητας και ευκολίας.

Όταν έχεις την προσωπική σου αξιοπρέπεια μπορεί να είσαι και πιο παρών από μακριά παρά αν είσαι ακόμα και καθημερινά στο γραφείο.

Δεν πιστεύω ότι πρέπει να επιβάλλουμε τη δια ζώσης επαφή, σε πολλά τμήματα σε αυτη τη δουλεια η διαχείριση ομάδων μπορει να λειτουργησει εξ αποστάσεως. Φυσικά, δεν αντικαθιστά τη φυσική παρουσια καθόλα και όταν έχουμε και σύνθετα θέματα, οι πιο παραγωγικές μας στιγμές είναι φυσικά όταν είμαστε όλοι μαζί. Το να μπορούμε, όμως, να μπούμε εξ αποστάσεως σε ένα, δύο, τρία ή παραπάνω ΖΟΟΜ εντός της ημέρας, αν το σκεφτείτε, μπορεί να μας κάνει πιο παραγωγικούς και επιπλέον να εμπλουτίσει και τη συμπεριληπτικότητα μας, παιδιά που δεν μπορούσαν να είναι εκεί, τώρα είναι πολύ περισσότερο μέλος της ομάδας. Αυτό είναι εξέλιξη και θα συνεχίσει έτσι.

Υπάρχουν δουλειές που τα πτυχία είναι απαραίτητα πχ αν είσαι μηχανικός, ηλεκτρολόγος δικηγόρος ή γιατρός, φυσικά αυτά είναι αυτονόητα. Αλλά πλέον υπάρχουν και πολλά άλλα κομμάτια δουλειας, π χ social media, επικοινωνία, marketing, sales,  όπου κανείς μπορεί να τα προσεγγίσει από δεκάδες άλλα πτυχία. Αν το δούμε από αυτή την πλευρά, δεν ξέρω πόση σημασία έχει η γνώση και το πανεπιστήμιο ή ο βαθμός του πτυχίου, όσο το προσωπικό drive και η προσωπική σου κουλτούρα.

Ένα πράγμα που προσωπικά ψάχνω, ειδικά στα τμήματα ανάπτυξης, επικοινωνίας, στο brand image, είναι αυτά τα άυλα στοιχεία που δεν περιγράφονται από το πτυχίο ή τα σεμινάρια. Θα το πω “αφελώς” αλλά πραγματικά πιστεύω ότι είναι τι βιβλια διαβαζεις, τι μουσική ακους, τι πράγματα αγαπας, τι μάρκες σ αρέσουν, τι ταξίδια κανεις, τι ποστάρεις και τι φωτογραφίζεις,  ποια τα χόμπι, οι μανίες, οι αγάπες σου. Αυτά θέλω να δω.

Πιο πολύ κρίνεις καποιον συνολικά από την προσωπικότητα του από το αν εχει τελειωσει μαθηματικό ή φιλολογία.

Είχα πάντα στο μυαλό μου να κανουμε τα πράγματα όσο καλύτερα μπορούμε.

Έτσι λοιπόν ξεκινήσαμε να εκχυλίζουμε εσωτερικά, να δουλεύουμε στο εργαστήριο, να στηρίζουμε τους καλλιεργητές, να αποφεύγουμε χημικά σε εποχές που αυτά δεν ηταν “της μοδας”. Με θυμάμαι late 90s να προσπαθώ να αποφύγω τα χημικά και να μου λένε “Αυτά δεν γίνονται”. Εμείς όμως προσπαθούσαμε. Ένιωθα και νιώθω ότι πρέπει να κυνηγήσεις αυτα που εσυ εχει πιστευεις οτι εχουν αξια.

Προσπάθησε να είσαι ο καλύτερος εαυτός σου. Αυτό είναι αυτό που φέρνει την επιτυχία: Να είσαι ο καλύτερός σου εαυτός και να δινεις ευκαιρίες στα νεα παιδιά να είναι και εκείνα ο καλύτερος εαυτός τους.

Έτσι χτίζεται μια πορεία, μια αλυσίδα, ένας τρόπος σκέψης που έχει οδηγήσει στο ότι τωρα που ειμαστε 400 άτομα, εγώ για παράδειγμα, δεν χρειάζεται να ηγούμαι. Αντίθετα, τα νεότερα παιδιά έχουν πάρει τη σκυτάλη και οι προσωπικές τους αξίες είναι οι αξίες της εταιρείας μας πια. Αν κάνεις πράγματα που είσαι περήφανος και κάνεις το καλύτερο σε κάθε κομμάτι, αυτό είναι η λογική σου. Τα labs ειναι εκφραση της λογικής αυτής και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Όχι αυτο δε συνέβη για μένα. Αυτό που αγαπούσα ήταν να διαβάζω, διάβαζα πολλές ιστορίες business και ανθρώπων που κατάφεραν να δημιουργήσουν από το τίποτα. Έψαχνα να μάθω πράγματα σε μια εποχή που ήταν πολύ δύσκολο. Είμαι Φαρμακοποιός και έχω δουλέψει και στον πάγκο πάρα πολλά χρόνια. Θυμάμαι πήγαινα στο Κολλέγιο Αθηνών και έκανα μαθήματα “εισαγωγή στην επιχειρηματικότητα, εισαγωγή στα χρηματοοικονομικά, στο management, στο marketing, τοτε πανεπιστημιακά μαθήματα για ενήλικες δεν υπήρχαν. Έψαχνα μόνος μου, δεν συζητάμε τώρα για ιντερνετ, tedx, youtube κλπ. Δε θα λεγα, λοιπόν, ότι είχα μέντορες αλλά, φυσικά πολλοί άνθρωποι με ενέπνευσαν με την ποιότητα και τις αξίες τους.

Είμαι αισιόδοξος. Νιώθω ότι τα νέα παιδιά είναι πιο καλλιεργημένα, πιο ψαγμένα. Έχουν πολλές παραστάσεις. Είναι πιο εύκολο να βρεις τον εαυτό σου σημερα σε σχέση με παλαιότερα. Τα παιδιά σήμερα ξεπερνάνε όρια, έχουν μια ματιά ευρεία και παγκόσμια, φτιάχνουν εταιρείες και κοινότητες μόνα τους και όχι μόνο στην Ελλάδα. Η δυσκολία να δημιουργήσεις μάρκα το 90’ ήταν αδιανόητη, σήμερα τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να κάνουν μοναδικά πράγματα και να προβληθούν παγκοσμίως. Συνολικά, εγώ νομίζω ότι όλα πάνε προς το καλύτερο.

Παλαιότερα δουλεύαμε 6ημερο, μετά 5ημερο, τώρα κάποιοι μιλάνε και για 4ημερο και εξ αποστάσεως, ενώ οι δυνατοτητες ψηφιοποιησης της τεχνολογίας μεγαλώνουν, η ανάγκη της φυσικής παρουσίας είναι πλέον μικρότερη, έχουμε απίστευτη πρόσβαση στην πληροφορία και δυνατότητα να στείλουμε πια το μήνυμά μας σε όλον τον κόσμο. Οι νέοι αξιοποιούν αυτές τις δυνατότητες τρομερά.

Είναι πολύ σημαντικό ότι δεν μπορούμε ποτέ να βλέπουμε την πρόοδο αρνητικά. Σκεφτείτε ότι όταν στα τέλη του 80’ αρχές του 90’ βγήκε το κινητό τηλέφωνο, υπήρχαν άνθρωποι που ντρέπονταν να το χρησιμοποιήσουν, ενώ εμφανως ήταν ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο. Όλες αυτές οι κατηγορίες για τα σοσιαλ και τα μέσα δικτύωσης σήμερα μου φαίνονται κάπως αστείες, η συνεισφορά είναι τεράστια, η κοινωνία προχωράει και βρίσκει τρόπους να εξελίσσεται. Φυσικά, είναι εργαλεία και εξαρτάται και από τη χρήση τους η αξία τους, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι νέοι είναι ο λόγος που διευκολύνεται η πρόοδος.

Και στον εαυτό μου, και στα παιδιά μου και σε φίλους, αυτό που θα ελεγα θα ήταν ότι είναι τρομερά σημαντικό να καταλάβεις σε τι είσαι καλός. Δεν εννοώ marketing η μαθηματικά, αλλά προσωπικά τι ειναι αυτο που σε κανει ευτυχή. Σ’αρεσει να μιλας με κόσμο, να εισαι απομονωμένος, να πουλας; Εγω κατάλαβα σε τι είμαι καλός πολύ μετά τα 30, στα 35-37-38.

Ψαξε μεσα σου να δεις τι σε κανει ευτυχισμενο. Όταν καταλάβεις ότι προς τα εκει είναι το δικό σου κομματι, εκεί να πας.

Παιδιά, φιλοι των παιδιων μου που ερχονται, έχουν τελειώσει Πολυτεχνείο ας πούμε και μπαίνουν στο εργαστηριο και λένε “ εγώ δεν ζω εδώ μέσα”, αυτό είναι τρομερά σημαντικό,  γιατί τους δίνει μια αντιληψη του τι θέλουν. Αυτό δε θα αλλάξει, αν δεν το αντέχεις τώρα, τελείωσε. Αν σ’αρεσει να μιλάς, ψάξε κατευθύνσεις εκεί. Αυτό που σου είναι εύκολο ανθρώπινα και σε εξιτάρει να μπορείς να το δώσεις. Εκεί είναι το μέλλον σου.

Το δεύτερο που θέλω να πω είναι “go with the flow”. Είναι δύσκολο να κάνεις στρατηγική και να σκέφτεσαι με σειρά και θέσεις, είναι καταναγκασμός. Η ζωή φέρνει μπροστά μας τα πράγματα. Δώσε τον καλύτερό σου εαυτό ακόμα και αν η δουλειά που κάνεις είναι αστεία για τις δυνατότητές σου. Ξεπέρασε τον εαυτό σου regardless. Καντο all the way. Εμάς μας έχει συμβεί πολλές φορες σαν εταιρεία να έρθει ένα παιδί σε μια θέση και κάποια στιγμή να ανακαλύψουμε ότι το παιδί αυτό μπορεί να κάνει άλλα πράγματα λόγω συμπεριφοράς, ποιότητας και αξιών. Έχουμε δει παιδιά να εξελίσσονται στον οργανισμό και στις ίδιες αλλά και σε τελείως άλλες θέσεις εξαιτίας του χαρακτήρα και της ποιότητας τους.

Άρα πρωτον, κάνε ότι σε γεμίζει και δεύτερον ό,τι και να ναι, do it all the way. Εμπιστεύσου την κατεύθυνση που σου δίνει η ζωή.